Kur ta përmendim Kurani, athua pse na bie ndër mend Ehli Bejti?
Kur t’i shikojmë librat burimor sahih të haditheve do të vërejmë një hadith shumë të rëndësishëm që është përgjigja në pyetjen tonë:
“Në mesin tuaj po ju lë dy gjëra me rëndësi të pakrahasueshme: Libri i Allahut që është i mbushur përplot me udhëzime dhe Ehli Bejtin tim. Këta do të bashkohen me mua te burimi i Kevtherit dhe deri atëherë nuk do të ndahen njëri prej tjetrit”.
Ndërsa, te Sahihi i Muslimit është edhe një pjesë e këtillë:
“...po ju përkujtoj që tani për dënimin e Allahut për shkak të qëndrimit tuaj kundrejt Ehli Bejtit tim”.
Këtë pjesë e ka përsëritur tri herë i Dërguari (s.a.v.)!
Para se të japim burimet e hadithit, dëshirojmë t’ju tërheqim vëmendjen në lidhje me rëndësinë e kohës dhe vendit të thënies së hadithit. Sipas rrëfimeve sahih këtë hadith i Dërguari (s.a.v.) e ka thënë gjatë kohës së haxhit lamtumirës përpara dhjetëra mijëra haxhive.
Përveç kësaj, ky hadith është aq i shquar në histori sa që dihet edhe data e saktë e shqiptimit të hadithit.
Në vitin e dhjetë të Hixhrit, në muajin Zilhixhe, i Dërguari (s.a.v.) kishte shkuar në haxhin lamtumirës me një grup të të afërmve dhe të myslimanëve. Në Meke e kishte kryer haxhin dhe ishte duke u kthyer në Medine. Ai ishte duke kaluar afër një liqeni me emrin Gadir Hum të krahinës Xhuhfe dhe erdhi urdhri i shpalljes që të ndalet aty.
Në një skaj të liqenit u përgatit një vend për të Dërguarin (s.a.v.) nën hijen e drunjve. Ishte koha e namazit të drekës të një dite të nxehtë verore. Njerëzit i shtrinin teshat e tyre mbi rërë që të mund të uleshin. I Dërguari (s.a.v.) e fali namazin e drekës dhe hipi mbi një mimber të përgatitur aty për aty për t’iu drejtuar 90 – 120 mijë myslimanëve.
Afër vetes e morri Hz Aliun dhe tha:
“O njerëz! Shumë shpejt do të ndahem prej juve. Sigurisht, që do t’i përgjigjem thirrjes së Zotit tim. Më mesin tuaj po ju lë dy gjëra, vlera dhe rëndësia e të cilëve nuk mund të matet me asgjë, dhe kurrë nuk do ta humbni rrugën përderisa të kapeni për to. E para është libri i Allahut që përmban udhëzim dhe e dyta është Ehli Bejti im. Këto nuk do të ndahen njëra prej tjetrës deri në Ditën e Kiametit”.
Pastaj, e morri dorën e Imam Aliut dhe e ngriti lart. Aq shumë e ngriti sa që mund të shiheshin sqetullat e ty dyve, dhe tha:
“O njerëz! Kush është më i afërmi i besimtarëve?”.
Të gjithë të pranishmit thanë: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri”.
Atëherë, i Dërguari (s.a.v.) vazhdoi: “Padyshim që udhëheqësi (mevla) im është Allahu. Unë jam udhëheqësi i besimtarëve dhe më i afërmi i tyre. Udhëheqësi i kujt jam unë edhe Aliu është udhëheqësi i tij."
Këtë e përsëriti i Dërguari (s.a.v.) tre apo katër herë përpara dhjetëra mijëra myslimanëve dhe pastaj i qoi duart kah qielli, duke e bërë këtë lutje.
“O Allahu im! Kush e pranon Aliun, edhe Ti pranojë atë dhe kush e urren Aliun, urreje edhe Ti atë! Kush e ndihmon Aliun, ndihmoje edhe Ti atë, kush e poshtëron Aliun, poshtëroje edhe Ti atë dhe, bashkoje gjithnjë të vërtetën me Aliun! Ata që janë prezent le t’i tregojnë atyre që nuk janë prezent!”.
Mbas kësaj, të gjithë të pranishmit filluan që ta urojnë Imam Aliun. Prej të parëve që ia uruan ishin Ebu Bekri dhe Ymeri. Ymeri tha:
“Urime për ty, urime për ty o djali i Ebu Talibit. Sot ke gdhirë si udhëheqësi im dhe i tërë myslimanëve”.
Ky hadith është transmetuar në shumë libra burimore në forma të ndryshme. Hadithin e përcjellin 110 sahabe dhe të gjitha këta sahabe e kanë përcjellë ngjarjen e Gadir Humit të tjerëve mbas tyre. Prej tabiinëve (ata që i kanë parë sahabet) këtë hadith e kanë transmetuar 84 prej tyre. 360 dijetar të mëvonshëm e kanë përmendur këtë hadith në librat e tyre. Vetëm për hadithin e Gadir Humit janë shkruar 26 libra.
Shprehjet që përmenden në hadith mund të kuptohen nga ana e të gjithëve. Kurani dhe Ehli Bejti janë të lidhur njëri me tjetrin dhe nuk do të ndahen deri në Ditën e Kiametit. Nëse lidhemi vetëm për njërin, kurrë nuk mund ta gjejmë rrugën e drejtë.
Për këtë ekziston shprehja e qartë në hadith. Atëherë, si duhet që të lidhemi për Ehli Bejtin dhe Kuranin?
Në hadithin që e përcjellë Tabarani, i Dërguari (s.a.v.) ka thënë:
“Mos tentoni që t'i mësoni ata sepse ata janë më të ditur se ju“.
Dituria e Ehli Bejtit sigurisht që është prijëse edhe për Kuranin. Allahu i Lartësuar ka thënë në shumë vende se, përveç të tjerave, në Kuran ka edhe dituri. Mbasi që na është dhënë si amanet Kurani dhe dituria e tij, si dhe Ehli Bejti që është i lidhur për të, atëherë si mund të jetë e drejtë kërkimi i diturisë në ndonjë vend tjetër jashtë Ehli Bejtit?
Për Kuranin na është bërë e ditur nga ana e Allahut se është i përkryer, atëherë a nuk duhet që të jetë i përkryer edhe Ehli Bejti që është i lidhur për të deri në Ditën e Kiametit?
A është e logjikshme që një i mangët ta përfaqësojë një të përkryer?
Kurani është i pastër prej të gjitha dyshimeve dhe për këtë ekziston një dëshmi hyjnore. Krahas kësaj, edhe Ehli Bejti është i pastër prej të gjitha dyshimeve. Nuk mund të mendohet që njëri të ndikojë në paraqitjen e dyshimit brenda tjetrit sepse, e mangëta nuk mund ta pranojë brenda vetes të përkryerën. Allahu i Lartësuar na thotë:
“Padyshim, se ky është një Kuran i pastër dhe i ndershëm dhe se atë nuk mund ta prekë askush tjetër përveç të pastërve” (Vakia, 77-79).
Nuk mund të japim ndonjë gjykim duke e shikuar vetëm anën e jashtme të këtij ajeti, sepse Kuranin mund ta prekin edhe ata që janë të pastër, edhe ata që nuk janë të pastër. Për të kuptuar kuptimin e vërtetë të ajetit duhet që ta përdorim tevilin.
Brenda Kuranit janë përfshirë vetëm pesë persona që janë të pastër prej të gjitha papastërtive. Në lidhje me këtë, kemi folur më hollësisht më lart dhe kemi thënë se Ehli Bejti përbëhet prej pesë personave. Kjo është përmendur në Suren Ahzab, ajeti 33:
“O Ehli Bejt! Allahu dëshiron t’ju pastrojë deri në skaj prej të gjitha papastërtive”.
Tani, nëse kthehemi te papastërtia që përmendet në ajetin e mësipërm, a është e mundur që të japim kuptimin e këtij ajeti në këtë mënyrë: Vetëm ata që e kanë të pastër brendësinë e tyre mund ta arrijnë diturinë e Kuranit. Dhe, këta janë vetëm Ehli Bejti dhe askush tjetër.
Kurani i pastër dhe Ehli Bejti i pastër.
Nëse i shikojmë tefsiret që nuk janë marrë prej Imamëve, do të mund të vërejmë ekzistimin e shumë kundërshtimeve. Sepse, të gjithë dijetarët jashtë Ehli Bejtit janë të mangët, vetëm Ehli Bejti është i përkryer. Nëse opsioni i zgjedhjes është në duart e njerëzve me mendje të shëndoshë, sigurisht që ata do t’i zgjedhin të përkryerit.
Ata që e marrin tefsirin e Kuranit nga sahabet, duhet që të heqin dorë prej tyre, mbasi që u është bërë e njohur identiteti e tyre. Sepse, është e padyshimtë se brenda sahabeve ka edhe mynafikë dhe njëkohësisht brenda sahabeve ka edhe të mirë që nuk janë pastruar prej të gjitha llojeve të papastërtive.
Pra, mund të flasin gënjeshtrën dhe të nënshtrohen pasioneve të tyre. Kjo gjendje është e largët për Imamët e Ehli Bejtit sepse, me dëshirën e Allahut, të gjithë ata janë të pastër prej të gjitha papastërtive. Gjithçka është e qartë, tefsirin dhe tevilin e Kuranit mund të na përcjellin drejtë e saktë vetëm Imamët e Ehli Bejtit. Në lidhje me tevilin, Allahu ka thënë:
“Tevilin e Kuranit e di vetëm Allahu dhe ata që janë pajisur me dituri thonë: Ne u kemi besuar atij, të gjitha janë nga Zoti ynë”! Por këtë e kuptojnë vetëm ata që janë të zotët e mendjes”. (Ali Imran, 7).
Këtë ajet e kanë përthyer e shpjeguar në shumë mënyra të ndryshme. Sipas tyre, tevilin e Kuranit e di vetëm Allahu dhe këtë e kanë besuar ata që kanë iman. Nëse tevilin e Kuranit e di vetëm e vetëm Allahu atëherë me këtë do të shprehim dobësitë e të dërguarve të cilët i ka dërguar Ai.
Padyshim, që të gjithë të dërguarit i kanë ditur tevilet e librave hyjnor. Në të kundërtën, ata nuk kanë mundur të na mësojnë atë që nuk e kanë ditur. Padyshim, që ata e kanë ditur tevilin e Allahut të Madhëruar. Së fundi, ata e përfaqësonin Atë mbi sipërfaqen e tokës dhe sigurisht që është dashur që të zotërojnë dituri të gjerë. I mangëti nuk mund të përfaqësojë të përkryerin.
I Dërguari (s.a.v.) ka thënë sahabeve:
“Sikur që kam luftuar për zbritjen e Kuranit ashtu edhe njëri nga mesi juaj do të luftojë për tevilin e Kuranit”.
Ebu Bekri e pyeti: “O Resulullah! A jam unë ai?”.
I Dërguari (s.a.v.) iu përgjigj: “Jo, ti nuk je ai person”.
Pastaj, Ymeri e pyeti: “O Resulullah! A jam unë ai person?”.
I Dërguari (s.a.v.) iu përgjigj: “Jo, ti nuk ai person. Ai që do ta bëjë këtë është duke i riparuar sandalet e mijë”. Sahabet shkuan te Hz Aliu, i cili ishte duke i riparuar sandalet e të Dërguarit (s.a.v.) dhe e përgëzuan me këtë lajm.
Para se t’i përmendim burimet e këtij hadithi, e shohim të dobishme që ta bëjmë shpjegimin e tij. Këtu po tregohet haptas se Hz Aliu do të luftojë për tevilin e Kuranit. Nëse Hz Aliu nuk e di domethënien e tevilit, si do të luftojë ai për këtë?
Aq më shumë, kur të lexojmë në librat e historisë se kundër kujt ka luftuar, atëherë do të kuptojmë më mirë rëndësinë e hadithit të të Dërguarit (s.a.v.). Mbas të Dërguarit (s.a.v.), Imam Aliu nuk ka luftuar kundër hebrenjve apo të krishterëve. Ai ka luftuar kundër atyre që janë deklaruar se janë mysliman.
Këtu është rëndësia e tevilit. Së fundi, të gjitha mosmarrëveshjet janë paraqitur për shkak të tevilit të Kuranit. Por, për t’i parandaluar mosmarrëveshjet, i Dërguari (s.a.v.) ua ka bërë me dije sahabeve se si duhet që të veprojnë në këto raste.
Krejt çka duhej të bënin ishte që të qëndrojnë afër Imam Aliut. Mirëpo, kur e lexojmë historinë vërejmë se një numër i madh i sahabeve ishin renditur në anën e frontit që luftonin kundër Imam Aliut. Ata që luftonin kundër Imam Aliut nuk kishin kuptuar asgjë nga Kurani. Ata ishin njëjtë sikur ata që kanë luftuar kundër të Dërguarit (s.a.v.) gjatë zbritjes së Kuranit.
Edhe ata nuk dinin se çka kishte sjellë Kurani. Në fund mund të themi këtë: Pranimi i tevilit nga ndonjëri tjetër jashtë Imamëve të Ehli Bejtit do të thotë heqja dorë nga i Dërguari (s.a.v.) dhe pranimi i tij nga ndonjë vend tjetër. Të gjitha rrëfimet që janë sjellë nga ata që janë jashtë Ehli Bejtit nuk janë asgjë tjetër veçse produkte të mendjeve të tyre. Ndërsa, tevilet që i kanë sjellë Imamët, i takojnë vetëm pronarit të shpalljes, të Dërguarit (s.a.v.). Mohimi i saj do të jetë në kundërshtim me mendjen dhe logjikën.
Hadithin e lartpërmendur e transmetojnë:
Imami i mez-hebit Hanbeli, imami Ahmed bin Hanbel në librin “Musned”.
Autori i Sahihit, Nesei në librin “Hasais”.
Hakim en-Nishaburi në librin “Mustedrik”.
Ebu Nu’ajm el-Isfahani në librin “Hiljet’ul-Evlija”.
Ibn-ul Esir në librin “Usud-ul Gaabe”.
Ibn-i Haxher el-Askalani në librin “El-Isabe”.
El Muttaki el-Hindi në librin “Kenz-ul Ummal”.
Ibn Abdel-Birr në librin “El Istij’ab”.
Ebu Ja’la në librin “Musned”.
Bejhaki në librin “Su’b el-Iman”.
Said bin Mansur në librin “Sunen”.
Dejlemi në librin “Firdevs”.
Ibn Huban në librin “Sahih”.
Muhib et-Tabari në librin “Rijad-un Nadara”.
Hejsemi në librin “Mexhma’uz-Zevaid”.
I Dërguari (s.a.v.) na ka bërë me dije haptas edhe në hadithe tjera se diturinë e Kuranit duhet ta marrim nga Imam Aliu:
“Aliu është bashkë me Kuranin dhe Kurani është bashkë me Aliun. Ata nuk do të ndahen njëri nga tjetri deri në Ditën e Kiametit”.
Atëherë, a nuk duhet që ta mësojmë Kuranin nga Imam Aliu?
A nuk duhet që të jetë i pastër prej të gjitha dyshimeve Ai që është bashkë me Kuranin?
Imam Aliu ishte duke luftuar kundër Muavijes dhe Muavija ishte duke e humbur luftën por Muavija përdori një dredhi të madhe. Ai i lidhi për majat e shtizave librat e Kuranit dhe i bëri thirrje ushtrisë së Imam Aliut që të gjykojë Kurani në mes tyre.
Imam Aliu iu drejtua ushtrisë së tij dhe tha:
“Mbrapa kësaj që ju po e shihni nuk ka asgjë tjetër veçse hile. Ajo që po ju tregon juve është Kurani që heshtë ndërsa unë jam Kurani që flet”.
Imam Aliu na bën me dije në një mënyrë të bukur se si duhet kuptuar Kuranin e shkruar mbi letër. Virtyti nuk është në atë çka është shkruar mbi atë letër. Virtyti i vërtetë i Kuranit është në mendjen që e shpjegon dhe e interpreton atë.
Sikur të mos kishin njerëzit mendje, çfarë dobie do të kishte Kurani?
Këtë na e bën me dije shembulli i mendjes së përkryer, Imam Aliu. Ai është shpjeguesi e përkthyesi i vërtetë Kuranit. Sikur të kishin mjaftuar vetëm librat nëpër shkollat e larta, nuk do të kishte pasur nevojë për profesorë.
Çdokush do ta kishte marrë librin dhe do të ishte bërë krye në veti doktor, inxhinier apo avokat. Por, këtu ka nevojë për vërtetësinë dhe kuptimin e diturive të atyre që e kanë shprehur atë. Përndryshe, nëse çdonjëri e shpjegon dhe e ujdis atë që e ka lexuar sipas asaj se si e ka kuptuar vetë, atëherë duket që të mendojmë për mospajtimet që do të paraqiten. Të njëjtën mund të themi edhe për Kuranin.
Kurani është pranuar nga ana e të Dërguarit (s.a.v.) si shpallje dhe pastaj është lënë ymmetit përmes duarve të besueshme të Ehli Bejtit. Të themi se kuptimi i Kuranit u është lënë ymmetit, ashtu si dëshirojnë apo dinë ata vet, kjo do të thotë të lyejmë me yndyrë bukën e atyre që e përgënjeshtrojnë Kuranin. Sepse, ata që dëshirojnë që ta përgënjeshtrojnë Kuranin, ata kanë nevojë për vende që kuptohen vështirë dhe që kanë nevojë për tevil.
Që ta tejkalojmë këtë ne duhet që t’i drejtohemi tevilit dhe tefsirit të Imamëve të Ehli Bejtit. Në Turqi nuk janë përkthyer ende tefsirët e tillë kështu që qytetarët e kanë vështirë që të përfitojnë prej tyre. Inshalla kjo do të ndryshojë për një kohë të shkurtër dhe çdokush do të mund të përfitojë atë dituri.
Burimet e hadithit që e përmendëm më lart:
Hakim en-Nishaburi në librin “Mustedrik”.
Munavi në librin “Fajd-ul Kadir”.
Tabarani në librin “Mu’xham-ul Evsat”.
Muttaki el-Hindi në librin “Kenz-ul Ummal”.
Hejsemi në librin “Mexhma’uz-Zevaid”.
Ibn-i Haxher el-Hejtemi në librin “Sava’ik-ul Muhrika”.
Seblenxhi në librin “Nur-ul Absar”.
Në një hadith tjetër, i Dërguari (s.a.v.) ka thënë:
“Më i miri prej juve që gjykon është Aliu”.
Për të dhënë gjykimin e drejtë sigurisht që kemi nevojë për diturinë e Kuranit. Në këtë rast, asnjë sahabe nuk mund të krahasohet me Imam Aliun. Ai që është më i drejti në gjykim sigurisht që është vendi i referencës së ymmetit për çdo çështje, përndryshe do të arrijmë në atë vend në të cilin është tani ymmeti.
Burimet e hadithit janë:
Imami i mez-hebit Hanbeli, imami Ahmed bin Hanbel në librin “Musned”.
Ibn-i Maxhe në librin “Sahih”.
Buhariu në librin “Sahih”.
Ebu Nu’ajm el-Isfahani në librin “Hiljet’ul-Evlia”.
Sujuti në tesfirin “Durr-ul Mensur”
Bejhaki në librin “Delail”.
Hakim en-Nishaburi në librin “Mustedrik”.
Ibn-i Sa’d në librin “Tabakaat”.
Ibn-ul Esir në librin “Usud-ul Gaabe”.
Ibn Abdel-Birr në librin “El Istij’ab”.
Ibn-i Haxher el-Hejtemi në librin “Sava’ik-ul Muhrika”.
Ibn Asakir në librin “Tarih Damask”.
Ibn-i Haxher el-Askalani në librin “Fath-ul Bari”.
Bagavi në librin “Musned”.
Muhib et-Tabari në librin “Rijad-un Nadara”.
Hejsemi në librin “Mexhma’uz-Zevaid”.
Tabarani në librin “Mu’xhem”.
Imam Aliu foli nga mimberi:
“O njerëz! Më pyetni në lidhje me Librin e Allahut. Unë mund të tregoj se cili ajet ku ka zbritur, natën apo ditën, në rrafshinë apo mal”.
Këto fjalë të Imam Aliut na mjaftojnë për ta kuptuar gjerësinë e dijes së tij për Kuranin dhe këtë veçanti nuk e zotëron asnjë sahabe. Nga pikëpamja e të kuptuarit të drejtë të Kuranit, për neve është e dobishme që mbas të Dërguarit (s.a.v.) diturinë e Kuranit ta marrim prej Imam Aliut.
Këto fjalë të Imam Aliut mund të gjenden në këto libra:
Ebu Nu’ajm el-Isfahani në librin “Hiljet’ul-Evlija”
Ibn-i Sa’d në librin “Tabakaat”.
Muttaki el-Hindi në librin “Kenz-ul Ummal”.
Ibn Asakir në librin “Tarih Damask”.
Ibn-i Haxher el-Askalani në librat “Tehzib-ut Tehzib” dhe “El-Isabe”
Ibn Abdel-Birr në librin “El Istij’ab”.
Ibn Xherir et-Tabari në tefsirin “Xhami-ul Beyan”.
Ibn’ul Anbari në librin “Masahif”.
Hejsemi në librin “Mexhma’uz-Zevaid”.
Muhib et-Tabari në librin “Rijad-un Nadara”.
El-Munavi në librin “Fajd-ul Kadir”.
Njëri prej sahabeve, që ishte njëkohësisht edhe hafëzi i Kuranit, Abdullah bin Mesudi, ka thënë:
“Kurani ka zbritur mbi shtatë shkronja. Çdo shkronjë e ka kuptimin e jashtëm dhe të brendshëm. Ali bin Ebu Talibi i dinte kuptimet e tyre të brendshme dhe të jashtme”.
Prej këtij rrëfimi mund të kuptojmë se anët e jashtme dhe të brendshme të Kuranit i dinte vetëm Hz Aliu. Përndryshe, pa i pasur këto dy dituri nuk mund ta bëjë tefsirin apo tevilin e Kuranit. Edhe hafëzi i njohur i Kuranit, Abdullah bin Mesudi, po e pranon haptas se është larg prej asaj diturie. Atëherë, Imam Aliu qenka i pashoq për diturinë e Kuranit në mesin e sahabeve. Gazali e ka një fjalë të famshme:
“Diturinë e vërtetë të Kuranit mund ta marrim vetëm prej Hz Aliut”.
Librat burimor:
Ebu Nu’ajm el-Isfahani në librin “Hiljet’ul-Evlija”
Ibn Asakir në librin “Tarih Damask”
I Dërguari (s.a.v.) ka thënë vajzës së tij, Hz Fatimes:
“O Fatime! A je e kënaqur që të martoj me dijetarin më të madh brenda ymmetit, më të parin që e ka pranuar Islamin dhe që e zotëron butësinë më të madhe?”.
Nga hadithi mund të kuptojmë se Imam Aliu është më i dijshmi i ymmetit. A mund të jetë e drejtë që të shkojmë te ndonjëri tjetër për çështjet e Kuranit? Allahu i Madhëruar ka thënë: “A janë të njëjtë të dijshmit me të padijshmit?”.
Burimet e hadithit:
Imami i mez-hebit Hanbeli, imami Ahmed bin Hanbel në librin “Musned”
Tabarani në librin “Mu’xhem”.
Hakim en-Nishaburi në librin “Mustedrik”.
Hejsemi në librin “Mexhma’uz-Zevaid”.
Ibn-ul Esir në librin “Usud-ul Gaabe”.
Muttaki el-Hindi në librin “Kenz-ul Ummal”.
Ibn-i Sa’d në librin “Tabakaat”.
Ibn Abdel-Birr në librin “El Istij’ab”.
Dejlemi në librin “Firdevs”.
Munavi në librin “Fajd-ul Kadir”.
Muhib et-Tabari në librin “Rijad-un Nadara”.
Ebu Nu’ajm el-Isfahani në librin “Hiljet’ul-Evlija”.
I Dërguari (s.a.v.) ka thënë:
“Unë jam qyteti i urtësisë dhe Aliu është dera e këtij qyteti”.
Nuk e shohim të nevojshme që të bëjmë me dije për rëndësinë e urtësisë që duhet të shkojë bashkë me diturinë. Sepse, një njeri pa urtësi është sikur gjella pa kripë. Vlerat më të rëndësishme janë dituria e bashkëngjitur me urtësinë. Athua ku janë duke shkuar myslimanët kur Imam Aliu po i zotëruaka këto vlera? Kuranin duhet që ta mësojmë prej pronarit të urtësisë.
Burimet e hadithit:
Termiziu në librin “Sahih”.
Ebu Nu’ajm el-Isfahani në librin “Hiljet’ul-Evlija”.
Munavi në librin “Fajd-ul Kadir”.
Hatib el-Bagdadi në librin “Tarih Bagdad”.
Muttaki el-Hindi në librin “Kenz-ul Ummal”.
Ibn Xherir në librin “Tehzib-ul Asar” …
Hadithin e lartpërmendur e ka thënë i Dërguari (s.a.v.) edhe në një formë të ngjashme:
“Urtësia është ndarë në dhjetë pjesë. Nëntë pjesë u janë dhënë Aliut dhe një pjesë njerëzve. Edhe në atë pjesë që u është dhënë njerëzve, Aliu është më i dijshëm se ata.
(po të njëjta burime si më lart)
Në një hadith tjetër, i Dërguari (s.a.v.) ka thënë:
“Falënderimi qoftë për Allahun që na ka dhënë urtësinë” (Imami i mez-hebit Hanbeli, imami Ahmed bin Hanbel në librin “Menakib”)
I Dërguari (s.a.v.) ka thënë:
“Unë jam qyteti i diturisë dhe Aliu është dera e tij. Kush dëshiron dituri, le të hyjë nga dera”
Të flasim drejtë për hir të kënaqësisë së Allahut. A është me të vërtetë dituria e myslimanëve të ditëve të sodit prej derës së diturisë së Hz Aliut?
Në cilin xhami keni dëgjuar se është dhënë ndonjë fetva që bazohet në diturinë e Imam Aliut?
Prej cilave autoritete të larta fetare keni dëgjuar se janë bazuar te Imam Aliu për t’i dhënë gjykimet?
Dera e diturisë është mbyllur mbas të Dërguarit (s.a.v.) dhe myslimanët kanë bërë gjithçka që të braktiset ajo derë. Dhe, kjo sikur nuk ka mjaftuar dhe Imam Aliut dhe pasardhësve të tij i kanë thënë rafizi (ekstremist), dhe këtë janë duke e vazhduar ende.
Allahu i Madhëruar thotë: “Hyni nga dyert nëpër shtëpitë tuaja!”.
Ai që nuk hyn në shtëpi nga dera por nga ndonjë vend tjetër, është vjedhës! Ai që dëshiron për të arritur te qyteti i diturisë së të Dërguarit (s.a.v.) duhet që të hyjë kah dera e Imam Aliut. Posaçërisht, nuk është vështirë që të paramendojmë për shkatërrimet e fatkeqësitë që mund të na godasin apo që na kanë goditur si pasojë e braktisjes së derës së diturisë në çështjet e rëndësishme të Kuranit.
Allahu i Madhëruar dhe i dërguari i tij na kanë treguar derën dhe neve na takon përulja ndaj urdhrit të tyre. Përndryshe, do ta ndjekim nefsin e shejtanit. Kur iu dha urdhri i bërjes së sexhdes, ai e krahasoi veten me njeriun dhe e fitoi mallkimin e përhershëm të Allahut. Edhe ne nëse krahasohemi me vetveten tonë, jo kështu bëhet, jo ashtu bëhet, atëherë çka na duhet dera? Mos të mashtrohemi me këto lloje të krahasimeve. Mos të vonohemi për të hyrë në rrugën e Rrahmanit sepse është duke u afruar në ditë e tillë që pendimi nuk do të sjellë asnjë dobi.
Burimet e hadithit:
Hakim en-Nishaburi në librin “Mustedrik”
Hatib el-Bagdadi në librin “Tarih Bagdad”.
Ibn-ul Esir në librin “Usud-ul Gaabe”.
Ibn-i Haxher el-Askalani në librin “Tehzib-ut Tehzib”.
Muttaki el-Hindi në librin “Kenz-ul Ummal”.
Munavi në librin “Fajd-ul Kadir”.
Hejsemi në librin “Mexhma’uz-Zevaid”.
Tabarani në librin “Mu’xham-ul Evsat”.
Ibn-i Xherir në librin “Tehzib-ul Asar”.
Muhib et-Tabari në librin “Rijad-un Nadara”.
Ebu Nu’ajm el-Isfahani në librin “El-Ma’rifatu”.
Dejlemi në librin “Firdevs-ul Ahbar”.
Ibn Asakir në librin “Tarih Damask”.
Ibn-i Haxher el-Hejtemi në librin “Sava’ik-ul Muhrika”.
Damiri në librin “Hajat-ul Hajvan”
Hadithin e transmetojnë: Akili, Ibn Udejji dhe Termiziu.
Në një hadith tjetër, i Dërguari (s.a.v.) ka thënë:
“O Ali! Mbas meje, ymmeti do të has në mosmarrëveshje për çështje të ndryshme dhe ti do t’i zgjedhësh ato”.
Nuk e shohim të udhës që t’i numërojmë mosmarrëveshjet në të cilat ka hasur ymmeti sepse gjendja e sotme e ymmetit është e qartë për çdonjërin. I Dërguari (s.a.v.) e ka lënë Imam Aliun si zgjedhës të problemeve ndërsa shumica e ymmetit e ka braktisur atë dhe ende nuk është duke e kërkuar atë.
Kanë shkruar me dhjetëra volume të tefsrireve të Kuranit por nuk kanë përfituar aspak nga dituria e Imamit, nuk i janë drejtuar atij dhe ende janë duke vazhduar me këtë avaz. Kishim pasur dëshirë që ta mësojmë shkakun e këtij xhehaleti të thellë.
Burimet e hadithit:
Hakim en-Nishaburi në librin “Mustedrik”.
Ebu Nu’ajm el-Isfahani në librin “Hiljet’ul-Evlija”.
Muttaki el-Hindi në librin “Kenz-ul Ummal”.
Munavi në librin “Kunuz el-Hakaik”.
Dejlemi në librin “Firdevs”.
Ibn Asakir në librin “Tarih Damask”.
Ibn-i Haxher el-Hejtemi në librin “Sava’ik-ul Muhrika”.
Hadithin e ka transmetuar dijetari i hadithit Ibn Udeyy’de.
Jemi munduar që të shpjegojmë përmes librave autentik synnit se prej kujt duhet që ta marrim tefsirin dhe tevilin e Kuranit. Veçanërisht, jemi munduar që të dëshmojmë se këto nuk janë marrë prej librave shiite por prej librave me besim synnit, duke insistuar në këtë. Përndryshe, ne nuk dëshirojmë që të japim kontributin tonë për këtë ndarësi. Kjo ndarësi ekziston dhe këtë mund ta zhdukim vetëm në një mënyrë të vetme dhe ajo është bërë e qartë edhe përmes haditheve, pra përqafimi i Imamëve të Ehli Bejtit dhe marrjen e diturisë së fesë prej tyre. Kur burimi i fesë na bëhet i njëjtë atëherë do të paraqitet uniteti dhe bashkimi. Duke qenë djem të vatanit të njëjtë, ne kemi edhe çështje tjera ku mund të bashkohemi. Kjo çështje është jashtë temës së librit tonë.
Këtë tefsir e kemi përpiluar duke u bazuar te Imamët e Ehli Bejtit, ashtu si na ka urdhëruar i Dërguari (s.a.v.). Nuk dyshojmë aspak në atë se do të dallojë shumë prej tefsirëve që i keni lexuar deri më sot. Kjo është diçka shumë normale sepse në Turqi nuk kemi pasur deri më sot një tefsir të tillë, sepse askush deri më sot nuk është munduar të na prezantojë një tefsir të tillë dhe ndoshta edhe nuk ka ndier nevojë për një gjë të tillë. Nëse mund ta plotësojmë sado pak këtë zbrazëti, kjo do të na paraqet një kënaqësi për neve. Mundi prej neve ndërsa udhëzimi prej Allahut të madhëruar.