LETRA 29

20 Dhu’l-Hixhe 1329

 

I Besimi në Argumentet Tona mbi Sened-in e Tij,

II Të Dyshuarit e Zbatimit të Tij të Përgjithshëm,

III Të Dyshuarit se Ai është Detyrues.

 

1) Gjithçka që ju përmendët rreth saktësisë së hadīthit të pozitës është vërtet përtej çdo dyshimi. Āmidīu është rrëzuar në një rrugë, që ka vërtetuar largësinë e tij nga shkenca e hadīthit dhe muhadīthët. Unë ju kam bezdisur me përmendjen e pikëpamjeve të tij në qartësimin e së qartës. Ky është gabim i imi, për çka lus faljen tuaj, ngase ju jeni i aftë të falni.

 

2) Kam mësuar se ka të tjerë përveç Āmidīut nga kundërshtarët tuaj, që pretendojnë se nuk ekziston provë që hadīthi i pozitës ka zbatim të përgjithshëm dhe se ai kufizohet në kontekstin e tij. Ata e mbështesin qëndrimin e tyre me vetë tekstin e hadīthit, duke thënë se pohimi i Profetit vlen vetëm për kontekstin e tij kohor, pra kur ai e la në Medine gjatë Betejës së Tebūkut. Imami e pyeti: “Përse po më lë me gra e fëmijë?” Përgjigja e tij (s) ishte: “A s’je i kënaqur që statusi yt ndaj meje është i ngjashëm me atë të Harūnit ndaj Mūsait, veçse nuk ka profet pas meje?” thua se ai i shpjegoi që pozita e tij për të ishte si ajo e Harūnit për Mūsain, kur ky e la ta zëvendësonte mes popullit të tij teksa u largua për në Malin Tūr. Kuptimi i pohimit të Profetit do të ishte diçka e tillë: “Ti je për mua, gjatë Betejës së Tebūkut, si Harūni për Mūsain, të cilit iu desh të nisej për të komunikuar me Zotin e tij.”

 

3) Kundërshtuesit tuaj munden madje të thonë se ky hadīth nuk përbën provë detyruese, edhe nëse implikimi i tij është i përgjithshëm, dhe një hadīth i kufizuar nuk mund të zbatohet në kuptimin e tij të përgjithshëm; dhe paqja qoftë me ju.

 

Sinqerisht,

S

 

LETRA 30

22 Dhu’l-Hixhe 1329

 

I Arabët e Konsiderojnë të Përgjithshëm,

II Rrëzimi i Pretendimit të Kufizimit,

III Rrëzimi i Zbatimit të tij Jodetyrues.

 

1) Ne ia drejtojmë argumentin e tyre se hadīthi nuk ka zbatim të përgjithshëm arabëve, që janë tepër të familjarizuar me gjuhën dhe gramatikën e tyre. Ju jeni autoriteti i arabëve, pikëpamja e të cilit është e pathyeshme dhe e padiskutueshme. A e shihni popullin tuaj t’ia dyshojë gjeneralitetin këtij hadīthi?

Nuk mendoj se po. Ju qëndroni përmbi këtë. Personat e prestigjit tuaj nuk e dyshojnë përgjithësinë e trajtës shtuese dhe përfshirjen brenda saj të të gjitha rrjedhimeve. Nëse ju, për shembull, thoni: “Të kam dorëzuar fuqinë time gjykuese”, a do të kufizohet fuqia juaj mbi disa çështje por jo të tjerat, apo do të jetë e përgjithshme dhe përfshirëse e tërë implikimeve? Subhānallāh!

Ju s’e shihni atë veçse si përgjithësues dhe kuptimin e tij si përfshirës! Nëse sundimtari islam i thotë njërit prej vartësve: “Të kam caktuar si mëkëmbësin tim ndër njerëz”, ose “të kam dhënë statusin, a pozitën time, mbi ta”, ose “të kam dhënë pasurinë time”, a do vijë ndërmend tjetërgjë pos kuptimit të përgjithshëm të një pohimi të tillë?

Apo do të dëshirojë folësi të përzgjedhë disa çështje e jo të tjerat? Sikur ai t’i thonte njërit prej ministrave të tij: “Ti mund të gëzosh gjatë jetës time atë pozitë që gëzoi ‘Umeri gjatë jetës së Ebū Bekrit, por ti s’je miku im”, a do shihej ky pohim, sipas rregullave të njohura, të nënkuptonte disa situata e jo të gjitha?

Unë s’ju shoh juve të thoni se pranoni gjë tjetër përveç zbatimit të tij përgjithësues dhe as që e dyshoj se ju e interpretoni thënien e Profetit (s): “Statusi yt ndaj meje është si ai i Harūnit ndaj Mūsait” veçse si treguese e përgjithësisë së zbatimit, duke ndjekur udhën e teksteve të ngjashme me të në gjuhën arabe dhe normat e saj të të folurit, veçanërisht pasi ajo e përjashtoi profetësinë, duke e bërë kështu përgjithësimin e përfshirjes së gjithçkaje tjetër, fare të qartë. Ju rrethoheni nga arabë; pyetini pra ata, nëse dëshironi!

 

 2) Sa i përket pohimit të debatuesit që pretendon se ky hadīth kufizohet në kontekstin 

(Historiani bashkëkohor S. ‘Alī Asgher Razvi jep arsyet e mëposhtme për përzgjedhjen e ‘Alīut nga Profeti (s) si zëvendës i tij: “i) Ai donte t’u tregonte tërë njerëzve se e konsideronte ‘Alīun si personi më i kualifikuar për të qenë sundimtari i muslimanëve dhe kryetari i shtetit islam. Ndaj, ai (s) e caktoi si përfaqësuesin e tij në kryeqytetin e vet; ii) të gjitha forcat luftuese po niseshin me fushatën, duke e lënë Medinen pa kurrfarë trupash. Në rast sulmi mbi qytetin nga hordhitë beduine, situata mund t’i besohej ‘Alīut falë trimërisë dhe aftësisë së tij; iii) shumë hipokritë kishin ngelur në Medine dhe shumë të tjerë kishin dezertuar ushtrinë, duke u kthyer në qytet. Ata përbënin një kërcënim potencial për sigurinë e kryeqytetit Islam. Kështu, Profeti përzgjodhi si sundues në vend të tij dikë që ishte i aftë ta mbronte Medinen ndaj sulmeve pagane - si sulmit të jashtëm, ashtu edhe përmbysjes nga brenda.

Kur ushtria e la Medinen, hipokritët, për të cilët asgjë nuk ishte më e papëlqyer se ta shihnin ‘Alīun në drejtim të tyre, filluan të pëshpërisnin se i Dërguari (s) e kishte lënë ‘Alīun në Medine ngaqë donte ta hiqte qafe. ‘Alīu shkoi menjëherë pas ushtrisë dhe e mbërriti në Xhurf. I Dërguari (s) u habit kur e pa, por kur ‘Alīu shpjegoi përse kishte ardhur, ai (s) tha: ‘Këta njerëz janë gënjeshtarë. Të kam lënë në Medine që të më përfaqësosh në mungesë. A nuk je i kënaqur që je për mua si Harūni për Mūsain, veçse nuk do të ketë profet pas meje.’” (A Restatement of the History of Islam and Muslims, Stanmore: World Federation, 1997, f. 199.)  e tij, ai bie poshtë nga dy arsye: Së pari, hadīthi është në vetvete përgjithësues, siç e dini. Hamendja “Nëse supozojmë se është specifik”, s’e përjashton atë nga kuptimi i tij përgjithësues, sepse kushdo që bën një supozim nuk e kufizon supozimin te një mundësi e vetme.

Ta zëmë se një person xhunūb prek ajetin kursī p.sh. dhe ju i thoni atij: “Asnjë xhunūb s’duhet ta prekë Kur’anin”; a do të kufizohet pohimi juaj vetëm te ajeti kursī, apo do të jetë i përgjithshëm mbi tërë tekstin e Kur’anit Famëlartë? Unë s’mund të përfytyroj se ndokush mund të kuptojë që ai kufizohet te ajeti kursī në veçanti. Nëse një mjek e sheh pacientin e tij duke ngrënë hurma e ia ndalon atij ngrënien e çdogjëje të ëmbël, a do merret ndalimi të nënkuptojë vetëm hurmat, apo do të jetë i përgjithshëm duke përfshirë gjithçka të ëmbël? Unë s’e shoh atë që pretendon se kuptimi i tij është i kufizuar, t’u përmbahet normave elementare të gjuhës; përkundrazi, ai do të jetë i largët për gramatikën e saj, i distancuar nga gjykimi i shëndoshë, i huaj në këtë botë. I tillë është edhe ai që pretendon se hadīthi i pozitës zbatohet specifikisht vetëm për Betejën e Tebūkut; nuk ka asnjë ndryshim mes këtyre dy rasteve.

(Sejjid Muxhtebe Mūsawī Lārī, autor i Islami dhe Qytetërimi Perëndimor, shkruan lidhur me pretendimin e zbatimit të kufizuar të ‘hadīthit të pozitës’: “Kurdoherë që Profeti (s) e linte kryeqytetin islam, ai gjithmonë caktonte dikë si zëvendës. Sikur me anë të krahasimit të ‘Alīut me Harūnin, Profeti (s) të mos kishte nënkuptuar asgjë më tepër se caktimin e zakonshëm të një zëvendësi, me autoritetin që kufizohej në Medine për sa kohë Profeti (s) nuk ndodhej aty, përse nuk përdori ai një shprehje të ngjashme për ata sahābë të zgjedhur që ai i vendoste zëvendës? Përse nuk i përdori ai këto fjalë, ose të ngjashme me to, për të përshkruar shërbesat që ofruan ata? )

Historia nuk jep asnjë fakt se Profeti (s) i shqiptoi këto fjalë në lidhje me dikë tjetër përveç ‘Alīut. E vërteta e thjeshtë është se Profeti (s) e përdori këtë rast që të shpallte virtytet e ‘Alīut, ta caktonte atë si khalīfin e tij dhe ta bënte të qartë se ai ishte trashëguesi i tij i vetëm. Sikur Profeti (s) të kishte synuar që ta caktonte atë vetëm si zëvendës për një kohë të kufizuar, nuk do të kishte patur kuptim që të përjashtohej vetëm profetësia nga privilegjet e pozitës së tij. Atëherë, domethënia do të kishte qenë: “‘Alī, rri si zëvendës i imi për ca kohë, deri sa të kthehem, por ti nuk do të jesh profet pas meje.” Të përjashtuarit e profetësisë ka kuptim vetëm nëse cilësitë dhe kompetencat e ndryshme të Harūnit duhet të vazhdojnë të vlejnë tek ‘Alīu pas vdekjes së Profetit (s).” (Imamate and Leadership, Qom, 1996, ff 55-6)

Mund të thuhej se njëri nga ata që e kuptuan mirë zbatueshmërinë e këtij hadīthi është ‘Umer ibn el-Khattābi. Njëherë, ai pa një njeri që po përfliste ‘Alīun. ‘Umeri i tha: ‘Ti je një munāfik, sepse e kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (s) të thotë: ‘Alīu është për mua si Harūni për Mūsain veçse s’do të ketë profet pas meje.’ (Ibn ‘Asākir, Tarīkh ulKebīr, vëll. I, ff. 360-1, el-Khātib elBaghdādī, Tarīkh ul-Baghdād, vëll. VII, f. 453). Duhet vërejtur se meqë nyja ‘veçse’ (innemā) tregon përjashtim, Profeti (s) nuk mund të ketë nënkuptuar se zëvendësimi i tij nga ‘Alīu ishte i përkohshëm, sepse ai kishte caktuar edhe të tjerë si zëvendësa. Fjalët e ‘Umerit gjithashtu tregojnë se ai kishte kuptuar se thënia e Profetit (s) e bënte ‘Alīun të barabartë me të në të gjitha aspektet, përveç profetësisë, sepse ai i tha personit që e përfoli ‘Alīun, “Ti je një hipokrit”, duke nënkuptuar kështu se ai kishte përfolur vetë Profetin (s).

 

Së dyti, ky hadīth nuk u shqiptua nga Profeti vetëm pas lënies së ‘Alīut si përfaqësuesi i tij në Medine, gjatë Betejës së Tebūkut; përndryshe, debatuesi do të kishte patur të drejtë të pretendonte zbatimin e tij të kufizuar. Sahīhët tanë janë mutewātir nga Imamët e pasardhjes së pastruar, duke vërtetuar se ai u tha në raste të tjera të cilave kërkuesi mund t’u referohet. Sunenet e sunnive e dëshmojnë këtë fakt, siç dihet nga studiuesit. Ne pohojmë se formulimi i këtij hadīthi e dëshmon faktin se pretendimi që ai u tha vetëm gjatë Betejës së Tebūkut është i pabazuar, siç dihet mirë tashmë.

 

3) Pretendimi se përgjithësimi i specifikuar s’mund të jetë detyrues mbi të tjerët është padyshim një gabim dhe rrëshqitje serioze. Askush s’do fliste kështu përveç atij që i qaset çështjes si ai që i ka hipur një shtaze të egër natës së errët. Kërkojmë strehim tek Allahu kundër injorancës dhe e falënderojmë Atë për shëndetin tonë të mirë.

Specifikimi i së përgjithshmes nuk e përjashton atë nga të zbatuarit si dëshmi ndaj të tjerëve, për sa kohë që çështja e specifikuar nuk është e përgjithshme, sidomos nëse ajo lidhet me këtë hadīth. Nëse pronari i thotë shërbyesit të tij: “Tregohu bujar ndaj kujtdo që më viziton sot, përveç Zejdit” e shërbyesi rrethon me bujari vetëm Zejdin, ai jo vetëm që s’do i jetë bindur zotërisë dhe do jetë përgjegjës për gabimin e vet, sipas gjykimit të intelektit, por do të meritojë edhe dënimin që i takon fajit të tij.

Asnjë i urtë nuk do ia përfillte shfajësimin sikur ai të nxirrte ndonjë të tillë; jo, shfajësimi i tij madje do t’iu dukej atyre edhe më i keq se faji. Kjo falë nënkuptimit të tij të përgjithshëm fare të qartë, duke patur qenë specifikuar mbi të tjerët, siç shihet lehtë.

 

Ju e dini shumë mirë se muslimanët janë mësuar gjithmonë t’i përdorin përgjithësimet specifike si provë, pa kurrfarë përjashtimi. Të parët nga sahābët dhe tabi‘īnët, si dhe pasuesit e tyre e kështu me radhë gjer më sot, veçanërisht Imamët nga familja e Profetit (s) dhe Imamët e tjerë ndër muslimanë, bënë pikërisht këtë. Kjo është një çështje që s’ka nevojë të ngrejë kurrfarë dyshimesh. Ju mjafton si provë ajo që kanë thënë katër Imamët dhe muxhtehid-ët në punimet e tyre mbi njohjen e degëve të dispozitave si prova të shpjegimeve të tyre. Rrota e dijes është rrotulluar në të vepruarit sipas fakteve të pranuara në përgjithësi. Nuk ekziston asgjë e përgjithshme që të mos ketë vend për specifikim. Po të hidhen poshtë këto përgjithësime, dera e dijes do të lëkundet. Kërkojmë mbrojtje tek Allahu; dhe paqe pastë me ju.

 

Sinqerisht,

Sh